Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΜΑΜΗ

Είναι αλήθεια πως η επιστήμη με την ραγδαία εξέλιξη έχει ερμηνεύσει και έχει λύσει πολλά προβλήματα που ανησυχούν τον άνθρωπο και την κοινωνία του, παρόλα αυτά υπάρχουν πολλά θέματα σε σχέση με την επιστήμη που δεν έχουν διευθετηθεί. Είμαι της άποψης επομένως να βρούμε τα σημεία αυτά και εν συνεχεία να παρακινήσουμε τους επιστήμονες να δράσουν ανάλογα και αποτελεσματικά.

Ασφαλώς γνωρίζετε ότι η επιστημονική έρευνα και και μελέτη, μέσω των διαρκών επιτευγμάτων και της συστηματικοποίησης της ανθρώπινης γνώσης, επιδιώκει τις καλύτερες δυνατές βελτιώσεις στο βιοτικό επίπεδο του πλανήτη. Ωστόσο υπάρχουν ορισμένα άξια αναφοράς σημεία, στα οποία η πρόοδος αυτή είτε έχει αξιοποιηθεί με αρνητικό τρόπο είτε έχει δημιουργήσει νέα προβλήματα. Αποτελεί κοινό τόπο η διαπίστωση πως τα επιστημονικά επιτεύγματα έχουν επιτρέψει την εκμετάλλευση των φυσικών πόρων, γεγονός που δημιουργεί προβληματισμό σε σχέση με την μελλοντική τους επάρκεια. Επιπλέον η συνεχώς αυξανόμενη μόλυνση και ρύπανση έχει αρνητικό αντίκτυπο τόσο στην υγεία των έμβιων όντων, ,όσο και στις κλιματικές συνθήκες του πλανήτη.

Γνωρίζοντας την πολυπλοκότητα που χαρακτηρίζει τέτοιου είδους θέματα, είναι ορθό να εντοπίσουμε τον αντίκτυπο της επιστημονικής έρευνας και γνώσης στην οικονομία και την διοίκηση. Οι κυβερνήσεις και πολλές εταιρείες αξιοποιούν την επιστημονική γνώση για να διαμορφώνουν συστήματα και μηχανισμούς επηρεασμού καθοδήγησης της κοινής γνώμης.

Πρόκειται για ένα είδος ασυνείδητης μαζοποίησης και προπαγανδισμού, μέσα από τον οποίο οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες μπορούν να παρακολουθούν τους πολίτες.

Επιπροσθέτως, πολλοί επιστήμονες υιοθετούν μια άκρως σκοπιμοθηρική αντίληψη μετατρέποντας τη γνώση τους σε εξουσία. Η αλαζονική τους αυτή συμπεριφορά προέρχεται σαφώς από την κλασική στερεότυπη αντίληψη πως "εφόσον είναι κάποιος καλός στην επιστήμη του είναι καλός σε όλα".

Ταυτόχρονα η επιστημονική γνώση μπορεί να προκαλέσει κοινωνικές ανισότητες ανάμεσα στα λιγότερο εξελιγμένα κράτη και τα ισχυρά, τα οποία εκμεταλεύονται την επιστημονική τους υπεροχή σε βάρος των υπολοίπων.

Τέτοιες διαπιστώσεις μας οδηγούν στην αντίληψη πως οι σημερινοί επιστήμονες έχουν μεγάλη ευθύνη και θα πρέπει να αποκαταστήσουν την εικόνα που τους αρμόζει. Συγκεκριμένα η επιστημονική κοινότητα οφείλει να διασφαλίσει μεσω ενός κώδικα δεοντολογίας , ο οποίος θα υπαγορεύει και θα απαγορεύει την εφαρμογή των νέων επιστημονικών δεδομένων προς όφελος των έμβιων όντων αλλά και ολόκληρου του πλανήτη. Οι επιστήμονες δηλαδή δύναται να αναλάβουν πρακτικές πρωτοβουλίες, έτσι ώστε να ελέγχονται τα χρηματοδοτικά κεφάλαια που τους χορηγούνται μέσω μιας παγκόσμιας επιτροπής. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό των μη ηθικών χρηματισμών των επιστημόνων. Καλείσθε λοιπόν να λάβετε ισχυρή θέση για την αντιμετώπιση της εκμετάλευσή σας από τις κυβερνήσεις και τους ομίλους των ιδιωτικών εταιρειών, οι οποίοι τείνουν να λειτουργούν πάντα για την διατήρηση των θέσεών τους με γνώμονα την κερδοσκοπία.

Κατά γενική ομολογία ο σκοπός της επιστήμης είναι η μετάδοση της γνώσης και η ανύψωση της ανθρώπινης αντίληψης στο καλύτερο δυνατό επίπεδο. Αντιλαμβανόμενοι όμως ότι η επιστημονική κοινότητα χρησιμοποιεί ορολογίες πολλάκις δυσνόητες για το σύνολο των ανθρώπων, προκύπτει η απαίτηση για εκλαΐκευση και απομυθοποίηση κατά το δυνατόν των επιστημονικών όρων και εκφράσεων ούτως ώστε οι επιστημονικές γνώσεις να είναι προσιτές και αντιληπτές από τα μέλη της κοινωνίας. Είναι επίσης εφικτό δια μέσου της εκπαίδευσης, να διαμορφωθεί στους νέους η ανάλογη παιδεία για την καλύτερη κατανόηση των γνωστικών αντικειμένων της επιστήμης.

Αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα πως η γνώση είναι δύναμη σύμφωνα με τον Φ.Μπέικον, αλλά η δύναμη έχει δύο όψεις. Η ισορροπία των δυνάμεων που προκύπτουν από την επιστήμη και η ορθή εκμετάλλευση και εφαρμογή τους συνεισφέρει στο μέλλον όλων. Επομένως οι επιστήμονες έχοντας την ευθύνη των δυνάμεων αυτών, οφείλουν να επαναπροσδιορίσουν τον ρόλο τους ως επιστημονικά, κοινωνικά και ατομικά όντα.

M. Simotas